Het Cornell-schema is al jarenlang een vertrouwde tool in het onderwijs. Logisch ook: het biedt leerlingen houvast tijdens de les en helpt hen onderscheid te maken tussen hoofd- en bijzaken.

Maar... is het genoeg om echt goed te leren voor een toets?

Steeds vaker zie ik dat het Cornell-schema wordt aanbevolen als leertechniek. Maar laat je niet misleiden: het is géén leermethode, het is een aantekentechniek. Een waardevolle eerste stap richting leren, maar beslist niet het eindstation.

Het Cornell-schema helpt leerlingen gestructureerd noteren wat er in de les wordt behandeld. Eén paragraaf, één les - prima. Maar zodra het tijd is om je goed voor te bereiden op een toets over een heel hoofdstuk, is er méér nodig.

Dan moeten die losse aantekeningen worden omgezet in een ‘toetsklare’ mindmap of breinschema - met verbanden, begrippen, pictogrammen en toetsvragen en pas dan beklijft de kennis echt.

Waarin verschilt het Cornell-schema van de FOCUSnotes en hoe kun je je leerlingen nóg actiever bij het leerproces betrekken?

Overeenkomsten Cornell-schema & FOCUSnotes

ACTIEF LEREN door in eigen woorden aantekeningen te maken. Overschrijven van het bord gaat op de automatische piloot, daar zit geen leermoment aan vast. Je kunt alleen de belangrijke zaken noteren als je de lesstof begrijpt, dus laat leerlingen zelf aantekeningen maken.

HANDGESCHREVEN NOTITIES - Wat je schrijft beklijft, omdat je je motorisch brein inzet tijdens het leren, typen is een vaardigheid dat tot de vingers beperkt blijft en geen connectie heeft met het lerende brein.

SLEUTELWOORDEN - onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken is de basis voor begrijpend leren, zelf nadenken over wat belangrijk is en wat je dus in je mindmap of breinschema gaat zetten.

OPZET ‘TOETSKLARE’ MINDMAP - Zowel Cornell-schema als FOCUSnotes is een aantekentechniek, beiden dienen thuis nog verder te worden verwerkt naar een ‘toetsklare’ mindmap of breinschema.

GESPREID LEREN - door paragraaf voor paragraaf je mindmap op te bouwen, mits je je Cornell-schema of de FOCUSnotes thuis overzet in je mindmap of breinschema.

FOCUSnotes aanvullend op Cornell-schema

Het Cornell-schema is absoluut een mooie aantekentechniek, maar voor mij voegt de FOCUSnotes een flinke verdieping toe:

AFWISSELEND LEREN - niet alleen hoofd- en bijzaken onderscheiden tijdens instructie, maar direct verbanden leggen, picto’s tekenen en toetsvragen bedenken, waardoor je variatie in je leerstof aanbrengt en deze ook in de les al op een dieper niveau verwerkt.

ACTIEF OPHALEN KENNIS - bij elke nieuwe tak/paragraaf de verbinding leggen met voorgaande takken in je ‘toetsklare’ mindmap of breinschema.

BEELD EN TEKST COMBINEREN - in de mindmap en het breinschema maak je gebruik van kleuren en picto’s, de picto’s bedenk je al tijdens het maken van de aantekeningen of direct na de instructie.

DIEPGAAND LEREN - actief verbinden van nieuwe informatie aan bestaande kennis door verbanden in mindmap of breinschema aan te geven en zelf toetsvragen op drie niveaus te bedenken.

Met de FOCUSnotes gaan leerlingen tijdens de les al actief aan de slag met het verwerken van kennis. Ze bedenken toetsvragen, tekenen pictogrammen en verbinden nieuwe informatie direct aan wat ze al weten. Dat is verdiepend leren in actie.

Leren met impact
Wil je leerlingen écht actief betrekken bij het leerproces? Combineer dan beide methodes. Laat ze zelf ervaren wat voor hen werkt. Gebruik het Cornell-schema als basis en laat ze vervolgens ontdekken hoe FOCUSnotes meer verdieping brengt.

💡 Nieuwsgierig naar hoe je dit in de klas inzet?
Download mijn gratis e-book ‘Een klas vol actieve leerlingen’. Je krijgt daarin 5 kant-en-klare werkbladen, waaronder het Cornell-schema én FOCUSnotes. Zo kun je morgen al aan de slag!

👉 Download het e-book

Fijne dag,

Annemieke Groeneveld
Studielift BV